- A
- A
- A
Sympozjum 2009r.
Przemiany postaw i tożsamości współczesnego polskiego społeczeństwa
prof. dr hab. Krzysztof Koseła, Uniwersytet Warszawski
Rok 2009 jest w Polsce czasem zestawiania bilansów – oceniane są dokonania i porażki polskiego społeczeństwa. Pytamy, jak wykorzystano szansę wolności daną w 1989 roku. Współcześni Polacy wystąpili w modernizacyjnym biegu, my zaś przyglądamy się formie biegaczy na mecie. Wiary dochowali? Miasta i wioski wyglądają inaczej niż dwie dekady temu. A mieszkańcy? Czy stali się nowocześni, postępowi i wyzwoleni spod wpływu religijnego autorytetu? Socjologowie religii z upodobaniem głoszą schyłek. Sam niechętnie staję w tej roli. Zbyt wiele jest znaków tego, jak żywa jest wspólnota Kościoła w Polsce. Ale trzeba też wiedzieć, że polskie społeczeństwo zmienia się. Traci odzew tradycyjna recepta na sukces w biednym społeczeństwie - wskazanie 'żyj skromnie, pracuj ciężko, przełożonych słuchaj'. Co socjologiczne obserwacje mówią o kierunku i zasięgu zmian polskiego społeczeństwa? Czy są to takie same wnioski, jak te, które słyszymy od publicystów?
Cel opracowania
Można przeczytać, że na naszych oczach dobiega końca 'po-westfalski moment' w historii Europy, zamyka się okres, kiedy władcy w dążeniu do ścisłego połączenia państwa, religii i terytorium poddawali państwowej regulacji religijne praktyki1. Teza głosi, że w wyniku integracji europejskiej religia uwalniana z uścisku prawa państw narodowych odzyskuje znaczenie jako źródło sprzeciwu i żądań dotyczących ładu społecznego; że nastały warunki dla wzrostu religijnej witalności rozumianej jako publiczna widoczność wiary oraz religijnych interpretacji i postulatów. Z religijną witalnością sprzężona jest siła wyznaniowych afiliacji i praktyk religijnych. Mieszkańcy kraju, członkowie wspólnot politycznych i wyznaniowych informowani są, jaka jest wola boża odnośnie danej dziedziny życia i dają się przekonać, lub pozostają obojętni. Z ich odpowiedzi na pytania socjologów można wyczytać, jak daleko sięga autorytet religijnych przywódców. Czas jest ciekawy i skłania do refleksji nad stanem wiary. Przełom 1989 roku zdjął rozmaite przeszkody krępujące religijną witalność kościołów, usunął cenzorskie zapisy i położył kres tajniackim intrygom wymierzonym w religię. Czy dał początek nowym trendom? Pokażę próbkę zastanawiających wyników badań nad wartościami i religijnością naszych rodaków.
...
Pełny tekst wykładu 
- Np. tezy Matthiasa Koeniga z referatu “Religious vitality and the mechanism of institutional secularization in Europe”, wygłoszonego na kongresie International Society for Sociology of Religion w Lipsku w 2007 roku. Zob. Koenig M., 2008, Vitalité religieuse et mécanismes de sécularisation institutionnelle en Europe, Social Compass, vol 55 (2), 2008, s. 217-230
